Column voor Symposium in memoriam Henk Vreekamp

7 februari 2018

Tamarah Benima

 Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Bijvoorbeeld: ‘Henk, heeft het een speciale betekenis dat de muizen die jouw tovenaar-voorouder toverde wit waren?’ De meeste muizen zijn namelijk grijs, bruin, zwart, maar wit…? Alleen gefokte muizen zijn wit, toch?! En, ‘waarom toverde hij witte muizen? Wat wilde hij daarmee bereiken? Wat bereikte hij er überhaupt mee? In welke situatie toverde hij. En, waren die tovenaar-oerouders van jou tovenaars zoals de tovenaars aan het hof van de Farao of zoals Mosjé en Aharon? Als jij leest over de staf van Mosjé die verandert in een slang of de staf van Aharon die verandert in een lange tak met blaadjes en amandelbloesem, denk je dan… ‘Ha.. dat konden mijn voorouders ook’? En nog een vraag die ik hem niet heb gesteld: ‘Ben jij een tovenaar?’

 Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Bijvoorbeeld: ‘Henk, jij bent een mooie man. Er zijn niet zoveel mooie mannen op deze wereld, althans niet in mijn wereld. Ben je je ervan bewust dat je een mooie man bent? En, betekent het iets voor je dat je een mooie man bent?’ En ook, denk je dat schoonheid bij mannen belangrijk is? Schoonheid is een van de werkingskrachten van de Eeuwige, zoals liefde en gerechtigheid dat zijn, zoals wijsheid en inzicht dat zijn, zoals kennis en koningschap dat zijn. Denk je dat schoonheid bij mooie mannen ook zo’n werkingskracht is, een gereedschap in Gods handen? En ook, waar heb je toch altijd die prachtige overhemden vandaan? Ik heb zelden een man gezien die zo goed gekleed was.

Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Bijvoorbeeld: ‘Henk, je hebt me meegenomen naar het Kootwijkerzand. Hier zijn we nu, op de enige plek in Nederland die heet als een woestijn kan worden. Wat zie je? Wie zie je? Wat ruik je? Zie je geesten? Hoor je stemmen van de andere kant? Zijn de doden hier? En hoe dan? En de zielen die weer zullen leven? Heb je hier wel eens de stem van God gehoord?’ En ook, wat is de belangrijkste legende die bij deze plek hoort? Die boom, is dat een godheid? Die struik, is dát een godheid? Of snap ik er niets van? Of zijn ze alleen nog ‘boom’, ‘struik’, ‘steen’? Hebben ze nog een kracht die het universum verandert? En als ze die nog hebben, hoe moeten we daar dan mee omgaan?

Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Bijvoorbeeld, ‘Henk, gaat de haat tegen mijn volk ooit weg?’

Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Bijvoorbeeld, ‘Henk, snappen mensen jou eigenlijk? Ik snap jou vaak niet. Ik denk dat je schakelt tussen werelden op een manier die ik vaak niet kan volgen. Maar zelfs dat weet ik niet zeker. Ik vind het geweldig dat je wijst naar het heidendom in de kelder van de christelijke ziel, maar ik weet nooit goed welke kracht al die heidense figuren en verhalen voor je hebben, of je ze met heel je hart en ziel omarmt of op afstand houdt. Freya is net zo aanwezig voor jou, denk ik, als Mozes. Maar wat betekent dat eigenlijk? Behoort de een louter tot een narratief en een ander tot een mythe? Of andersom? De stappen van Freya en Thor staan in het zand van het Kootwijkerzand, denk ik, voor jou, maar staan de stappen van Mosjé daar ook?

Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Bijvoorbeeld, ‘Henk, heeft de Eeuwige je wel eens schrik aangejaagd? Van ontzag op jouw grondvesten heeft doen schudden? Jij en ik weten dat de Eeuwige de laatste eeuwen wel erg is gefatsoeneerd, burgerlijk geworden, zeg maar. Van het breken van de ceders op de Libanon leek geen sprake meer te zijn, in ons denken, totdat Rudolf Otto ons er weer op wees dat de Eeuwige zich niet in een keurig hok laat opsluiten en wél alleen Absolute Liefde is, maar ook niet. En ook, heb je Jung gelezen? Jung staat bij mij nog op het lijstje dat mijn levensleraar voor mij heeft opgesteld. Hem moet ik bestuderen om in dit leven verder te komen. Wat heb jij van Jung geleerd? Wat is de schaduw van de Eeuwige? Waar zie jij die?

 Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Bijvoorbeeld, ‘Henk, wat is de psalm die je altijd in jouw hand houdt, de psalm die het dichtst bij jouw hart is?’ En ook, begrijp jij de psalmen? Ik snap er niets van. Of beter, snap jij waarom ze zo vaak ontsporen, vrolijk en mooi beginnen en zo schrikwekkend raar eindigen?

 Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Bijvoorbeeld, ‘Henk, is muziek theologie voor jou? En hoe dan?’

 Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Bijvoorbeeld… Er is zo veel dat ik Henk niet gevraagd heb. Ik mis hem. Ik tast naar hem. Ik moet wachten. Ik zal wachten. Tot de tijd komt dat we ons wonderlijke gesprek kunnen voortzetten, op een plek waar dat niet meer hoeft.

(terug naar) Tweede symposium ter nagedachtenis van Henk Vreekamp